Informacja za 2022r.

[1]  -  patrz  pkt 1.  ppkt 1.2. ,

[2] - dot. spraw, które wpłynęły do SKO w roku objętym informacją, a do których zastosowanie mają przepisy Ppsa tj. m.in. skargi, skargi kasacyjne, zażalenia i inne, wykonywane w trybie tej ustawy – patrz m.in. przyp.11;

[3] - decyzje (postanowienia) kończące postępowanie odwoławcze (zażaleniowe) prowadzone przed SKO jako organem II instancji (w tym art. 134 Kpa) oraz inne wydane w tym postępowaniu np. zawieszenie postępowania – art. 97 § 1 i 98 Kpa lub art. 201 § 1 i art. 204 § 1 Op ;

[4] - decyzje (postanowienia) kończące postępowanie prowadzone po wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wydane przez SKO w trybie art. 127 § 3 Kpa oraz decyzje (postanowienia) kończące postępowanie odwoławcze (zażaleniowe) prowadzone przed SKO jako organem II instancji w trybie art. 221 Op ;

[5] - decyzje (postanowienia) wydane przez SKO jako organ I instancji np. w postępowaniu dot. stwierdzenia nieważności (art. 156 § 1 Kpa oraz art. 247 § 3 Op) lub wznowienia postępowania (art. 145 § 1 Kpa oraz art. 240 § 1 Op), postanowienia wydane w trybie art. 65 § 1, art. 66 § 1 i 3 Kpa, art. 169 § 4 Op  oraz inne wydane w tych postępowaniach np. zawieszenie postępowania – art. 97 § 1 i 98 Kpa lub art. 201 § 1 i art. 204 § 1 Op ;

[6]  - np. postanowienia dot. sporów kompetencyjnych (art. 22 § 1 pkt 1 Kpa), wyznaczenia organu wskutek wyłączenia (art.25-27 Kpa oraz art.130 i 132 Op), dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w postępowaniu (art.31§ 2 Kpa), odmowy przywrócenia terminu (art. 59 § 1 i 2 Kpa), odmowy udostępnienia akt ( art. 74 § 2 Kpa oraz art. 179 § 2 Op), wniosku o wyjaśnienie, uzupełnienie oraz sprostowanie (art.113 Kpa oraz art.213 i 215 Op), wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji (art.224 § 3 pkt 2 Op), opłat i kosztów postępowania (dział IX Kpa);

[7]  -  dot. również postanowień zgodnie z art. 144 Kpa oraz art. 239 Op

[8]  -  dot. również postanowień zgodnie z art. 126 Kpa oraz art. 219 Op

[9] -  dot. spraw, które nie zostały załatwione przez SKO w roku objętym informacją ;

[10]  - liczba skarg skierowanych do sądu w stosunku do ogólnej liczby podjętych przez kolegium w roku objętym informacją rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu;

[11]  - obejmuje inne sprawy prowadzone przez Kolegium w trybie przepisów Ppsa np. wezwanie do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3), wniosek o sprostowanie omyłki pisarskiej (art. 156), wniosek o uzupełnienie wyroku (art. 157), wystąpienie o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego (art. 15 § 1 pkt 4 w zw. z art. 4), wniosek o zawieszenie postępowania przed sądem i o podjęcie zawieszonego postępowania (art. 123-131) czy wznowienie postępowania (art. 270) itd. ;

INFORMACJE DODATKOWE I WNIOSKI

1. Wybrane problemy z orzecznictwa Kolegium.

P o d a t k i   i   o p ł a t y   l o k a l n e

            W sprawach podatkowych w roku 2021 odnotowano w orzecznictwie przede wszystkim problemy natury proceduralnej, choć występowały także problemy z interpretacją przepisów materialnego prawa podatkowego.

            Liczną grupę uchylanych decyzji stanowiły sprawy udzielania ulg w zapłacie zobowiązań podatkowych (w szczególności umarzania zaległości podatkowych). Chodzi głównie o sposób rozumienia niedookreślonych pojęć zawartych w art. 67a Ordynacji podatkowej „ważny interes podatnika” oraz „interes publiczny”. Daje się zauważyć praktyka niedostatecznego wyjaśnienia okoliczności świadczących (zdaniem organów I instancji) o braku istnienia wymienionych wyżej przesłanek. Pod tym względem wiele decyzji podatkowych cechowały poważne braki w uzasadnieniu faktycznym i prawnym. W omawianych sprawach organy podatkowe I instancji bardzo często w sposób niewystarczający określały sytuację majątkową podatnika, która, ich zdaniem, pozwala na wywiązanie się z zobowiązań bez konieczności zastosowania instytucji umorzenia. Zdarzało się także, że organy podatkowe w ogóle nie odnosiły się do kwoty zaległości podatkowej i odsetek za zwłokę. Można także zaobserwować trudności przy stosowaniu ulg w stosunku do przedsiębiorców w oparciu o art. 67b Ordynacji podatkowej.

            Zarówno w sprawach stosowania ulg w zapłacie zobowiązań podatkowych, jak i sprawach wymiaru zobowiązań (gdy stan faktyczny uległ zmianie w porównaniu do roku poprzedniego) zdarzało się, że organy podatkowe nie stosowały dyspozycji w art. 165 i 200 Ordynacji podatkowej. Postępowania podatkowe wszczynane były z urzędu, lecz z pominięciem wydania stosownego postanowienia, a podatnicy nie byli zawiadamiani o możliwości wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego.

            Jeśli chodzi o wymiar zobowiązań obciążających przedmioty opodatkowania stanowiące współwłasność kilku osób, powodem uchylania decyzji organów I instancji bywało pomijanie niektórych współwłaścicieli (podatników) i kierowanie decyzji tylko do niektórych z nich. W braku informacji nt. śmierci podatnika organom podatkowym zdarzało się też kierować decyzje podatkowe do osób zmarłych.

            Należy zwrócić również uwagę na częste błędne zastosowanie instytucji nadzwyczajnego wzruszenia decyzji ostatecznej głównie poprzez zmianę decyzji ostatecznej i wznowienie postępowania podatkowego. Pojawiały się przypadki, iż w razie zmiany okoliczności faktycznych mających miejsce po doręczeniu decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe, organ podatkowy wznawiał postępowanie zamiast zastosować tryb uregulowany w art. 254 Ordynacji podatkowej.

            Na uwagę zasługują także zagadnienia opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Najczęstsze spory interpretacyjne dotyczyły opodatkowania gruntów i budynków znajdujących się w posiadaniu przedsiębiorcy.

W tych sprawach w części, decyzje samorządowych organów podatkowych pierwszej instancji nie były prawidłowe z uwagi na budzące wątpliwości interpretacyjne ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz zmianę wcześniejszej linii orzeczniczej sądów administracyjnych.

Pojawiła się także znaczna grupa spraw dotycząca zwrotu nadpłat w podatku od nieruchomości, których zwrotu domagały się jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, po uiszczeniu należnego podatku za 2018r. Problemem występującym w tej grupie spraw była kwestia określenia wysokości zobowiązania podatkowego, wynikająca z art. 73 § 4a Ordynacji podatkowej.

Egzekucja administracyjna

W roku 2022 wśród spraw z zakresu egzekucji administracyjnej odnotowano wpływ spraw związanych z egzekucją należności wynikających z tytułu nieuiszczenia nałożonej grzywny w celu przymuszenia, opłaty za zajęcie pasa drogowego na podstawie zezwolenia, łącznego zobowiązania pieniężnego, opłaty dodatkowej za nieuiszczenie opłaty za postój pojazdu w SPP.  Wpłynęły także sprawy dotyczące  nakazu usunięcia odpadów zlokalizowanych na gruncie oraz w przedmiocie określenia zwrotu wydatków i wynagrodzenia za dozór i holowanie pojazdów. 

Większość spraw zakończyła się utrzymaniem w mocy orzeczeń organów I instancji.

Wydano jedno postanowienie odmawiające przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji nakazującej usunięcie odpadów, jedno postanowienie  stwierdzające niedopuszczalność zażalenia, jedno postanowienie uchylające zaskarżone postanowienie i uznające wniesione zarzuty za nieuzasadnione. Trzy sprawy zakończyły się wydaniem postanowień uchylających postanowienia organów I instancji i przekazaniem tych spraw do ponownego rozpatrzenia.

Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne.

             W roku 2022 zakres postępowań prowadzonych na gruncie ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2021r., poz. 741 ze zm.) objął ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz ustalenia warunków zabudowy dla terenów, dla których brak jest obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Sprawy te w znacznym zakresie mają charakter konfliktogenny i prowadzone są wielokrotnie przy udziale kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu podmiotów, którym przysługuje przymiot stron, co skutkuje długotrwałością postępowań.

W sprawach o ustalenie warunków zabudowy w roku 2022 zaobserwowano znaczący wzrost wniosków o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji w postaci elektrowni lub farm fotowoltaicznych w związku z wprowadzoną przez ustawodawcę nowelizacją przepisu art. 61 ust. 3 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W przepisie tym przewidziano wyjątek, że przepisów art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 nie stosuje się do linii kolejowych, obiektów liniowych i urządzeń infrastruktury technicznej, a także instalacji odnawialnego źródła energii w rozumieniu art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 20 lutego 2015r. o odnawialnych źródłach energii. Z kolei z art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 20 lutego 2015r. o odnawialnych źródłach energii wynika, że instalacja odnawialnego źródła energii – oznacza instalację stanowiącą wyodrębniony zespół: a) urządzeń służących do wytwarzania energii opisanych przez dane techniczne i handlowe, w których energia jest wytwarzana z odnawialnych źródeł energii, lub b) obiektów budowlanych i urządzeń stanowiących całość techniczno-użytkową służących do wytwarzania biogazu rolniczego - a także połączony z tym zespołem magazyn energii, w tym magazyn biogazu rolniczego.

W tym względzie istotny wpływ na kształtowanie się wykładni art. 61 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym miał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 grudnia 2020r., sygn. akt II OSK 3705/19, w którym wskazano, że przy stosowaniu przepisu art. 61 ust. 3 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym należy odwołać się do reguł wykładni systemowej i w konsekwencji uwzględnić pozostałe przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, tj. art. 10 ust. 2a  i art. 15 ust. 3 pkt 3a odnoszące się do zapisów studium.

Jednak z biegiem czasu w  orzecznictwie wykształciły się dwa rozbieżne stanowiska co do interpretacji art. 61 ust. 3 ustawy. Jedno z nich kontynuowało opisane wyżej wskazania NSA, przyjmując że art. 61 ust. 3 ustawy nie funkcjonuje i nie pozostaje w tym akcie prawnym wyłącznie w relacji do art. 61 ust. 1 i ust. 2 ustawy, lecz należy go wykładać w powiazaniu z unormowaniami zawartymi w art. 10 ust. 2a i art. 15 ust. 3 pkt 3a ustawy, w których ustawodawca wprowadził odrębne zasady dotyczące urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 500 kW (por. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 13 kwietnia 2022r. sygn. akt II SA/Gd 172/22 i z dnia , wyrok WSA Białymstoku z dnia 30 grudnia 2021r. sygn. akt II SA/Bk 876/21, WSA w Szczecinie z 16 czerwca 2021r., II SA/Sz 42/21, czy WSA w Gliwicach z 19 maja 2021r., II SA/Gl 1423/20). W wyroku z dnia 13 lutego 2022r. o sygn. akt II SA/Gd 629/21 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku stwierdził, iż: „Nie można przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym odczytywać wybiórczo, a to musi prowadzić do wniosku, że w sytuacji braku planu miejscowego warunki zabudowy w oderwaniu od postanowień studium przy powyżej cytowanej treści przepisu art. 10 ust. 2a u.p.z.p. mogą być ustalone jedynie dla OZE o mocy do 100 kW. Natomiast powyżej tej mocy, tak jak w kontrolowanej sprawie, lokalizacja OZE w oparciu o decyzję o warunkach zabudowy musi odbywać się w zgodzie z lokalizacją przewidzianą w studium. Takiej zgodności w kontrolowanej sprawie bezsprzecznie nie ma, zasadna zatem była odmowa ustalenia warunków zabudowy o czym orzeczono w zaskarżonej decyzji organu odwoławczego.”

Z kolei drugie stanowisko orzecznicze oparło się na literalnej, gramatycznej wykładni art. 61 ust. 3 ustawy, stwierdzając że przedsięwzięcie polegające na budowie infrastruktury umożliwiającej produkcję energii z odnawialnych źródeł energii, tj. energii słonecznej, stanowi instalację odnawialnego źródła energii i w konsekwencji zachodzi brak konieczności weryfikacji czy zamierzenie inwestycyjne spełnia wymogi z przepisów art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy.

Istotną zmianą w tym zakresie było odstąpienie przez Naczelny Sąd Administracyjne (por. wyrok z 12 października 2022r., II OSK 1482/21, wyrok z 3 listopada 2022r., II OSK 2130/22, wyrok z 22 listopada 2022r., II OSK 2249/22.), jak i w konsekwencji przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku ( por. m.in. wyrok z dnia 8 lutego 2023r. o sygn. akt II SA/Gd 679/22), od dotychczasowego kierunku orzeczniczego i przyjęcie, że lokalizacja farmy fotowoltaicznej dokonywana na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym niezależnie od jej mocy, zgodnie z art. 61 ust. 3 tej ustawy, nie wymaga oceny przesłanki zasady dobrego sąsiedztwa oraz dostępu do drogi publicznej, a także na jej lokalizację nie mają wpływu ustalenia studium, jako aktu, który ma znaczenie wyłącznie w procesie ustanawiania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W odniesieniu do decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego należało wskazać, iż dotychczasowy spór orzeczniczy dotyczący kwalifikacji planowanego przedsięwzięcia w postaci stacji bazowych telefonii komórkowych w świetle przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko został „ucięty” wraz z nowelizacja w/w rozporządzenia, która od dnia 4 czerwca 2022r. wyłączyła omawiane przedsięwzięcia z katalogu przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

     Pomoc społeczna, świadczenia rodzinne, oświata ( stypendia, pomoc materialna ) dodatki mieszkaniowe, sprawy socjalne.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku w 2022r. w dalszym ciągu odnotowywało wzmożony wpływ spraw w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, gdzie podstawą odmowy było to, że nie jest spełniona przesłanka wynikająca z art. 17 ust. 1b. ustawy o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003r. (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 615), w którym unormowano, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała: nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Organy pierwszej instancji kierują się wyłącznie treścią art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych bez uwzględnienia okoliczności, iż na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt K 38/13, doszło do uznania niekonstytucyjności części wskazanej normy prawnej w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną ze względu na datę powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki.

Kolegium konsekwentnie tak jak w 2021r. przyjęło stanowisko, że nie jest dopuszczalne oparcie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na tej części przepisu art. 17 ust. 1 b ustawy, która została przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13 uznana za niezgodną z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Ponadto w orzecznictwie sądowoadministracyjnym utrwalił się pogląd, zgodnie z którym przepis ten nie może stanowić przeszkody do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Kolegium w sprawach, w których podstawą odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego był fakt powstania niepełnosprawności po ukończeniu 18. lub 25. roku życia, uchylało decyzje organów pierwszej instancji a sprawy były przekazywane do ponownego rozpatrzenia, albo w sytuacji braku innych przesłanek negatywnych Kolegium przyznawało świadczenie pielęgnacyjne.

Kolegium zwraca uwagę, iż przy wydawaniu po raz kolejny decyzji przez organy pierwszej instancji i związania stanowiskiem i wytycznymi Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku w kwestii interpretacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13, organy dokonują interpretacji wbrew tym wytycznym. W świetle powyższego postuluje się do prawodawcy o dokonanie nowelizacji przepisów regulujących świadczenie pielęgnacyjne.

W dalszym ciągu aktualne są trudności wynikające z przygotowaniem akt administracyjnych przekazywanych do Kolegium, nie spełniają wymagań co do sposobu dokumentowania i gromadzenia materiałów w postępowaniu administracyjnym, brak jest należytego uporządkowania, ponumerowania i trwałego połączenia akt. W wielu sprawach Kolegium stwierdza, że materiał dowodowy zgromadzony przez organ I instancji jest niepełny, brakuje należycie przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, a przedstawiane w wywiadach środowiskowych ustalenia nie pozwalają na podjęcie rozstrzygnięcia o przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego.

Kolegium w 2022r. zaktualizowało stanowisko w zakresie nabycia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w przypadkach w których istotę sporu stanowiło - czy z obiektywnych względów, pomimo braku orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności męża osoby wymagającej opieki, można wyłączyć zastosowanie negatywnej przesłanki przyznania wnioskowanego świadczenia uregulowanej w art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Przedstawić należy, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtowały się dwa odmienne stanowiska co do tego, pod jakim warunkiem osoby wymienione w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy mogą nabyć prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, w sytuacji gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim. Pierwsze z nich, wskazuje, że warunkiem koniecznym do nabycia przedmiotowego świadczenia jest legitymowanie się przez małżonka osoby wymagającej opieki orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, zgodnie z brzmieniem art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy (por. wyroki NSA z 19 maja 2021 r., sygn. akt I OSK 229/21; z 10 listopada 2021 r., sygn. akt I OSK 699/21; z 6 grudnia 2021 r., sygn. akt I OSK 815/21). Zgodnie z drugim stanowiskiem, legitymowanie się takim orzeczeniem przez małżonka osoby wymagającej opieki nie jest konieczne, jeżeli małżonek z przyczyn obiektywnych nie może realnie podjąć się opieki i w takiej sytuacji świadczenie może być przyznane osobie zobowiązanej do alimentacji w dalszej kolejności, a sprawującej faktyczną opiekę nad osobą takiej opieki wymagającej (por. wyroki NSA z 15 czerwca 2021 r., sygn. akt I OSK 364/21; z 18 listopada 2021 r., sygn. akt I OSK 744/21; z 24 lutego 2022 r., sygn. akt I OSK 1139/21).

Z uwagi na powyższą rozbieżność w orzecznictwie Naczelny Sąd Administracyjny na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 6 kwietnia 2022 r. podjął w dniu 14 listopada 2022 r. uchwałę w składzie siedmiu sędziów, o sygn. akt I OPS 2/22, która wyznacza aktualną linię orzeczniczą w kwestii przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego osobom wymienionym w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, w sytuacji gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, co stanowi negatywną przesłankę przyznania ww. świadczenia zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a ustawy.

Kolegium orzekając w 2022r. w sprawach o świadczenie pielęgnacyjne zaobserwowało zwiększoną ilość spraw osób, które przyjechały do Polski po zaatakowaniu Ukrainy przez Rosję, których pobyt na terytorium Polski jest legalny w świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022r. poz. 583, 682, 683, 384). Kolegium dokonując oceny spełnia wszystkich ustawowych warunków do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego orzeka o uprawnieniu mając na uwadze legalność pobytu przez okres 18 miesięcy począwszy od 24 lutego 2022 r.

W dniu 12 sierpnia 2022r. weszła w życie ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1692) powodując ogromny napływ spraw do Kolegium w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w formie dodatku węglowego.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy, dodatek węglowy przysługuje osobie w gospodarstwie domowym w przypadku, gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane paliwami stałymi, wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2022 r. poz. 438, 1561 i 1576), do dnia 11 sierpnia 2022 r., albo po tym dniu - w przypadku głównych źródeł ogrzewania wpisanych lub zgłoszonych po raz pierwszy do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o których mowa w art. 27g ust. 1 tej ustawy.

Organy najczęściej jako powody odmowy przyznania dodatku węglowego wskazują:

- brak złożenia do dnia 11 sierpnia 2022 r. deklaracji dotyczącej źródeł ciepła i źródeł spalania paliw,

- brak możliwości uwzględnienia, modyfikacji złożonej deklaracji do CEEB, która nastąpiła po 11 sierpnia 2022r.,

- niezgodności w zakresie zainstalowanego i eksploatowanego źródła ciepła wskazanego w deklaracji a wskazanego we wniosku o wypłatę dodatku węglowego rodzaju wykorzystywanego źródła ogrzewania w gospodarstwie domowym.

Organy przy tym nie podejmują działań służących ustaleniu stanu faktycznego, nie uwzględniają również okoliczności wprowadzenia do ustawy o dodatku węglowym nowych rozwiązań prawnych ustawą z dnia 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz.U. z 2022r. poz. 2236), która weszła w życie w dniu 3 listopada 2022r.

Kolegium doszło do przekonania, że wprowadzając świadczenie w formie dodatku węglowego celem ustawodawcy było zagwarantowanie przyznania dodatku węglowego tym osobom, które faktycznie ogrzewają swoje gospodarstwo domowe węglem wobec czego uznało, że składana do CEEB deklaracja nie stanowi wyłącznego dowodu podczas weryfikacji uprawnienia do dodatku węglowego zwłaszcza po wprowadzonych nowelizacją przepisów art. 15b-15e ustawy. Stanowisko organów oparte na tym, że w sprawach dotyczących dodatku węglowego nie przeprowadza się postępowania wyjaśniającego wykraczającego poza zbadanie stanu ewidencji emisyjności budynków na dzień 11 sierpnia 2022 r., nie znajduje oparcia w przepisach prawa. W ocenie Kolegium, warunkiem przyznania dodatku jest zweryfikowanie przez organ prowadzący postępowanie, czy wnioskodawca rzeczywiście posługuje się wskazanym we wniosku źródłem ciepła. Jeżeli wynik weryfikacji jest pozytywny, to dodatek może zostać przyznany.

Powodem odmowy przyznania dodatku węglowego, jest również ustalenie, że pod tym samym adresem zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, a w związku z tym zgodnie z art. 2 ust. 3a i 3b ustawy przysługuje jeden dodatek. Rozpatrując odwołania Kolegium przypomina, że wprowadzono regulację umożliwiającą przyznanie dodatku węglowego mimo zamieszkiwania w jednym miejscu kilku gospodarstw domowych, zwłaszcza w sytuacji, gdy chodzi o lokale w tym samym budynku, których nie wyodrębniono. Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 3c ustawy, w przypadku gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe i w terminie do dnia 30 listopada 2022 r. nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem w odrębnych lokalach, nie stosuje się ust. 3a i 3b do gospodarstwa domowego, którego źródłem ogrzewania jest oddzielne lub współdzielone źródło ciepła. Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 3d ustawy, w przypadku, o którym mowa w ust. 3c, gospodarstwu domowemu, które zajmuje lokal, dla którego nie było możliwe ustalenie odrębnego adresu, wójt, burmistrz albo prezydent miasta przyznaje dodatek węglowy w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego organ ten ustalił zamieszkiwanie pod jednym adresem w odrębnych lokalach kilku gospodarstw domowych oraz wykorzystywanie przez te gospodarstwa oddzielnego lub współdzielonego źródła ogrzewania. Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego sporządza się notatkę służbową. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje wpisu źródła ciepła do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, jeżeli źródło nie było wcześniej zgłoszone do tej ewidencji, bez konieczności składania odpowiedniej deklaracji.

W większości rozpatrywanych spraw zebrany i oceniony materiał dowodowy nie spełniał wymogów z art. 7, art. 77 i art. 80 Kpa wobec czego, Kolegium zobligowane było wydać decyzję w trybie art. 138 § 2 Kpa.

Podobne problemy dotyczą spraw rozpatrywanych w oparciu o przepisy ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1967).

Gospodarka nieruchomościami.

W dalszym ciągu, podobnie jak w latach poprzednich najliczniejszą grupę spraw rozstrzyganych przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku w trybie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. 2021 poz. 1899) stanowiły odwołania od decyzji ustalających opłaty adiacenckie z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, w związku z ich podziałem oraz w związku z wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej, w tym z urządzeniem drogi. Mniejsza liczba rozstrzygnięć dotyczyła opłat z tytułu wzrostu wartości nieruchomości wynikających z uchwalenia planu miejscowego i zbycia nieruchomości. W orzecznictwie organów pierwszej instancji podstawowym uchybieniem w wyżej wskazanym zakresie jest jedynie pobieżna ocena operatu szacunkowego w uzasadnieniu wydanej decyzji. W dalszym ciągu do rzadkości należy również przekazanie zastrzeżeń strony rzeczoznawcy majątkowemu celem ustosunkowania się do zarzutów.

Liczną grupę spraw stanowiły również odwołania od decyzji zatwierdzających podziały nieruchomości, w tym dokonanych z urzędu.

Zagadnieniem rozpatrywanym przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku, jak rokrocznie, były wnioski o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej jest nieuzasadniona lub uzasadniona w innej wysokości. Kolegium co do zasady dążyło do polubownego zakończenia sporu w poszczególnych sprawach. W wielu przypadkach Kolegium uwzględniało stanowiska stron sporu odnośnie ustalenia opłaty orzeczeniem. W większości dominowały sprawy, w których opłata z tytułu użytkowania wieczystego nie była wypowiadana przez wiele lat; nierzadko przez okres 10 lat. W zakresie dotyczącym kwestionowania stawki procentowej opłaty Kolegium informowało o właściwym trybie załatwienia takiej sprawy odsyłając do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami i drogi postępowania przed sądem powszechnym; po wyczerpaniu trybu postępowania administracyjnego.

Prawo o ruchu drogowym, drogi publiczne, transport drogowy.

W kategorii spraw objętych przepisami ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych do najczęściej występujących, podobnie jak w latach poprzednich należały dotyczące zezwoleń na zajęcia pasa drogowego. Na tym tle nie jest obserwowane zwiększenie ilości spraw. Zauważalny natomiast jest stopień ich skomplikowania, z racji na prowadzone postępowania dowodowe, w tym kwestie sporne dotyczące zwłaszcza terminu zajęcia pasa drogowego, podstawy prawnej rozstrzygnięcia i wysokości wymierzonej kary.

Uzasadnione wątpliwości w praktyce orzeczniczej wynikają, jak w poprzednich latach, z działań organów I instancji przy podejmowaniu z urzędu postępowań administracyjnych w sprawie naliczeń kary za cały okres faktycznego zajęcia pasa drogowego.

Postępowania odwoławcze dotyczyły też spraw z zakresu kary za brak zgłoszenia staroście faktu sprzedaży, bądź nabycia pojazdu. Podstawę prawną w tym zakresie stanowią przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j.Dz.U.2021.450). Przepis art. 140 mb tej ustawy – Prawo o ruchu drogowym stanowi, że kto: 1) będąc właścicielem pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej wbrew przepisowi art. 71 ust. 7 nie rejestruje pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) będąc właścicielem pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisowi art. 78 ust. 2 pkt 1 nie zawiadamia starosty o nabyciu lub zbyciu pojazdu - podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1000 zł. W argumentacji odwoławczej tych postępowań istotne znaczenie miała kwestia oceny zarzutu przyczyny spóźnionego zgłoszenia o przeniesieniu własności pojazdu i przyczynach tego stanu rzeczy. W orzecznictwie sądów administracyjnych nie jest sporny obowiązek zawiadomienia o zbyciu pojazdu przez jego zbywcę (por. np. wyroki: WSA w Szczecinie z 12 listopada 2020r., sygn. akt II SA/Sz 637/20, WSA w Łodzi z 15 grudnia 2020 r., sygn. akt III SA/Łd 603/20, postanowienie NSA z 1 grudnia 2020 r., sygn. akt I OW 75/20, publ. j.w.). Wynika on też z obowiązujących przepisów. Dodatkowo orzecznictwo sądowe w tych sprawach wskazuje, co było też przedmiotem analiz przez Kolegium, iż jedną z podstaw rozpatrzenia takiej sprawy stanowi również przepis art. 189 f Kpa. Wymieniony przepis w sytuacjach szczególnych – na zasadach przewidzianych ustawowo - uprawnia do odstąpienia od nałożenia kary, bądź też jej obniżenia, co było też przedmiotem decyzji wydawanych przez organ odwoławczy.

W dalszym też ciągu przedmiotem spraw administracyjnych były postępowania odwoławcze związane z ustawą z dnia 19 stycznia 2013r. o kierujących pojazdami z jednoczesnym stosowaniem przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym, a w tym spraw dotyczące: skierowania na badania lekarskie i psychologiczne w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych i psychologicznych do kierowania pojazdami, wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy bądź cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, skierowania na egzamin sprawdzający kwalifikacje. Część orzecznictwa Kolegium stanowiły też sprawy zatrzymania prawa jazdy na trzy miesiące w przypadku, gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. W sprawach tych jedną z kwestii rozpatrywanych odwoławczo były zarzuty błędu pomiarowego w związku z zatrzymaniem prawa jazdy, zakres związania ustaleniami w tym zakresie, dla których podstawowym jest pomiar prędkości. W większości argumentacja tych odwołań odnosiła się § 21 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 17 lutego 2014 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1081). Rozporządzenie określa wymagania w zakresie konstrukcji, wykonania, materiałów oraz charakterystyk metrologicznych, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym (radarowe, laserowe, prędkościomierze kontrolne) wartości dopuszczalnych błędów granicznych przyrządów pomiarowych.

Podwyższona opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Dość istotnym przedmiotem orzekania w pracy Kolegium były w 2022r. sprawy wynikłe z zastosowania przepisów ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j.Dz.U.2022.1297 i 2519 ze zm.) – w zakresie problematyki podwyższonej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Stosownie do art. 6ka ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i powiadamia o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściciela nieruchomości. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta na podstawie powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, wszczyna postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6ka ust. 2 u.c.p.g.). Zgodnie natomiast z art. 6ka ust. 3 u.c.p.g., wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, a w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6j ust. 3b, za rok, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3. Na tym tle problemem budzącym istotne wątpliwości jest kwestia skuteczności zawiadomienia wytwórcy śmieci o podstawie do przyjęcia, że śmieci odebrane z posesji nie są właściwie segregowane. Za w pełni uzasadnione wydaje się stanowisko, że o braku segregowania odpadów (chociażby plastików i szkła) może decydować ich zmieszanie z odpadami komunalnymi (ujmowanymi jako odpad zmieszany). Problemem orzeczniczym w tym zakresie jest ustalenie, czy wystarczające jest jednokrotne stwierdzenie braku segregowania śmieci, czy też dopiero stwierdzenie mieszania odpadów w dłuższym okresie. Na tle obowiązujących przepisów przyjmowany jest pogląd, że jednorazowe zgłoszenie o niesegregowaniu śmieci trudno uznać za niedopełnienie obowiązku, o którym mowa w tym przepisie. (vide wyrok WSA w Gdańsku 24.08.2021r. w sprawie I SA/Gd 423/21, Legalis nr 2605256). Wskazana problematyka była też przedmiotem rozważań Kolegium.

2. Działalność poza orzecznicza Kolegium – opiniowanie aktów prawnych, zgromadzenia krajowe i regionalne SKO, szkolenia, wydawnictwa, współpraca z innymi organami państwa i instytucjami.

1. Poważnych zaległości w rozpatrywaniu spraw nie było.
2. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku w roku 2022 złożyło 1 skargę kasacyjną na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.
3. W roku 2022 w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Słupsku nie przeprowadzono żadnej kontroli przez jednostkę
4. W okresie sprawozdawczym Prezes Kolegium nie wydał postanowień sygnalizacyjnych.
5.     W dniach 1-3 czerwca 2022r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku tradycyjnie było organizatorem konferencji szkoleniowej w Rowach dla członków etatowych i prezesów samorządowych kolegiów odwoławczych. Szkolenie poświęcone było m. in. świadczeniom pielęgnacyjnym w ujęciu problematyki orzeczniczej w zakresie zagadnień dotyczących m.in.: zakresu sprawowania opieki w kontekście braku możliwości podjęcia pracy; oceny związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy rezygnacją / niepodejmowaniem zatrudnienia przez opiekuna w celu sprawowania opieki, w tym osób posiadających numer produkcyjny rolnika w ARiMR; ocena oświadczenia o rezygnacji z prowadzenia gospodarstwa rolnego; ocena zbiegu świadczenia pielęgnacyjnego z prawem do renty, zasiłku stałego, sytuacja osób prowadzących działalność nierejestrowaną, itp.; ocena aktywności zawodowej osoby wymagającej opieki; świadczenie pielęgnacyjne dla osoby pobierającej zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia. Podczas szkolenia została również poruszona problematyka świadczeń rodzinnych dla cudzoziemców, ze szczególnym uwzględnieniem  Uchodźców z Ukrainy stosownie do stanu prawnego obowiązującego na dzień zajęć i planowanych regulacji.

Uczestnicy Konferencji mogli również wziąć udział w wykładach i seminarium „Zasada dwuinstancyjności postępowania na gruncie Kpa i Ordynacji podatkowej" poprowadzonych przez prof. dr hab. Jana Tarno; sędzia NSA (w stanie spoczynku).  Ponadto dla zainteresowanych zorganizowane zostały warsztaty pt. „Radzenie sobie ze stresem i zarządzanie osobistą energią”.