Informacja za 2014r.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 14

KR SKO z dnia 24 listopada 2008r

 

Informacja o działalności

Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku

za okres od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2014r.

CZĘŚĆ I

OGÓLNA INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI KOLEGIUM

1. Podstawa i zakres działania Kolegium

Podstawę prawną działania Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku (dalej : SKO ) stanowi ustawa z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych ( Dz. U. z 2001r. Nr 79, poz. 856 z p.zm.) oraz rozporządzenia wydane w oparciu o delegację ustawową.

Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości samorządu terytorialnego, właściwymi do rozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania lub stwierdzania nieważności decyzji w trybie uregulowanym przez przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postępowania administracyjnego ( Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz.1071 z p.zm.; dalej jako – Kpa  ) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa ( Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 z p.zm.; dalej jako – Op ). Kolegium orzeka również w innych sprawach na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

Obszar właściwości miejscowej Kolegium obejmuje, zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 roku w sprawie obszarów właściwości samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz. U. Nr 198, poz.1925), powiaty : Bytów, Chojnice, Człuchów, Lębork i Słupsk wraz z gminami objętymi tym obszarem oraz m. Słupsk.

Rozstrzygając sprawy indywidualne w składach trzyosobowych, Kolegium związane jest wyłącznie przepisami obowiązującego prawa.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze jest państwową jednostką budżetową.

2. Obsada kadrowa Kolegium

2.1. Kolegium składa się z 18 członków : 8 etatowych i 12 pozaetatowych.

 

Liczba członków etatowych posiadających wykształcenie :

wyższe prawnicze :

6

wyższe administracyjne :

2

Liczba członków pozaetatowych posiadających wykształcenie:

wyższe prawnicze

10

wyższe administracyjne:

2

wyższe inne :

0

       

Wśród członków Kolegium jest 11 radców prawnych.

2.2. Biuro Kolegium składa się z 8 osób. Wyższe magisterskie – posiadają 4 osoby (Gł. Księgowy, Kierownik Biura i 2 inspektorów ), wyższe z tytułem inżyniera – 1 osoba i wyższe licencjackie – 2 inspektorów.

3. Lokal i wyposażenie Kolegium

 

Siedziba Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku mieści się w Słupsku, przy ul. Jana Pawła II Nr 1, w pomieszczeniach użyczonych Kolegium przez Prezydenta Miasta Słupska. Stan wyposażenia Kolegium w sprzęt biurowy i elektroniczny ( komputery ) ocenić należy jako średni.

CZĘŚĆ II

WPŁYW SPRAW

  1. Liczba spraw ujętych w ewidencji ogółem w roku objętym informacją -                                                              2.711

w tym spraw:

1.1.pozostałych w ewidencji z okresu poprzedniego ( łącznie sprawy administracyjne i sprawy z zakresu opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych ) -                            288

1.2.wpływ spraw w roku objętym informacją -                                     2.423                                                                                                                                             

  1.  Rodzaje spraw, które wpłynęły w roku objętym informacją[1] :

2.1.Liczba spraw administracyjnych - ogółem                                       2.042

Lp.

Określenie rodzaju sprawy   →   patrz załącznik do Informacji

Liczba spraw

1.

objęte proceduralnie przepisami Ordynacji podatkowej

303

2.

działalność gospodarcza

4

3.

planowanie i zagospodarowanie przestrzenne

181

4.

pomoc społeczna, świadczenia rodzinne i zaliczka alimentacyjna, oświata (stypendia, pomoc materialna itd. ), dodatki mieszkaniowe, sprawy socjalne

892

5.

gospodarka nieruchomościami (bez opłat za wieczyste użytkowanie) , przekształcanie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, prawo geodezyjne i kartograficzne

83

6.

ochrona środowiska, ochrona przyrody i ochrona zwierząt, odpady i utrzymanie porządku i czystości w gminach

161

7.

prawo wodne

2

8.

rolnictwo, leśnictwo, rybactwo śródlądowe, łowiectwo

0

9.

handel, sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych

15

10.

prawo o ruchu drogowym, drogi publiczne, transport drogowy

217

11.

prawo górnicze i geologiczne

6

12.

egzekucja administracyjna

48

13.

inne, pozostałe, w tym skargi i wnioski rozpatrywane w trybie Działu VIII Kpa

130

2.2.Sprawy podlegające rozpatrzeniu w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153,  poz. 1270 z p.zm. – dalej jako Ppsa)/[2] - -                                                                                  266

2.3.Liczba spraw z zakresu aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste  -            115

2.4 Liczba postanowień sygnalizacyjnych -  0                                               

CZĘŚĆ III

ZAŁATWIANIE SPRAW ADMINISTRACYJNYCH

1.Liczba spraw załatwionych ogółem w roku objętym informacją  -  2.348

Lp.

Określenie rodzaju rozstrzygnięcia

Liczba spraw

1.

akty wydane przez SKO jako organ II instancji /[3],

w tym :

akty wydane przez SKO w trybie art. 127 § 3 Kpa oraz jako organ II instancji zgodnie z art. 221 Ordynacji podatkowej /[4]

  20

- sposób rozstrzygnięcia patrz    →    tabela z pkt 1.1.

1.740

2.

akty wydane przez SKO jako organ I instancji /[5]

- sposób rozstrzygnięcia patrz    →    tabela z pkt 1.2.

231

3.

postanowienia wydane przez SKO w wyniku rozpatrzenia zażaleń na bezczynność organu,

w tym :

uznające zażalenia za uzasadnione

    5

 

24

4.

akty wydane przez SKO po rozpatrzeniu w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z p.zm.)

299

5.

pozostałe /[6]

54

1.1. Szczegółowe omówienie sposobu załatwienia sprawy przez SKO jako organ II instancji :

Lp.

Określenie rodzaju rozstrzygnięcia

Liczba spraw

1.

decyzje utrzymujące w mocy zaskarżone decyzje (art. 138 § 1 pkt 1 Kpa oraz art.233 § 1 pkt 1 Op) /[7]

633

2.

decyzje uchylające decyzje organu I instancji i orzekające co do istoty sprawy oraz uchylające decyzje organu I instancji i umarzające postępowanie (art. 138 § 1 pkt 2 Kpa oraz art. 233 § 1 pkt 2a Op) /7

149

3.

decyzje uchylające decyzje organu I instancji i przekazujące sprawy do ponownego rozpatrzenia (art. 138 § 2 Kpa oraz art. 233 § 2 Op) /7

694

4.

decyzje umarzające postępowanie odwoławcze (art. 138 § 1 pkt 3 Kpa oraz art. 233 § 1 pkt 3 Op) /7

15

5.

pozostałe

 

249

1.2. Szczegółowe omówienie sposobu załatwienia sprawy przez SKO jako organ I instancji :

Lp.

Określenie rodzaju rozstrzygnięcia

Liczba spraw

1.

postanowienia o wznowieniu postępowania i wyznaczeniu organu właściwego do jego przeprowadzenia (art.150 § 2 Kpa oraz art. 244 § 2 Op) /[8]

0

2.

decyzje o odmowie wznowienia postępowania (art. 149 § 3 Kpa oraz art. 242 § 3 Op) /8

5

3.

decyzje o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji (art. 157 § 3 Kpa oraz art. 249 § 3 Op) /8

7

4.

decyzje stwierdzające nieważność decyzji organu I instancji oraz decyzje stwierdzające wydanie decyzji przez organ I instancji z naruszeniem prawa (art. 156 – 158 Kpa oraz art. 247 – 251 Op) /8

133

5.

decyzje o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji (art. 158 § 1 Kpa oraz art. 248 § 3 Op ) /8

16

6.

decyzje odmawiające uchylenia decyzji po wznowieniu postępowania (art. 151 Kpa oraz art. 245 Op) /8

1

7.

decyzje uchylające i rozstrzygające o istocie sprawy oraz decyzje stwierdzające wydanie decyzji przez organ I instancji z naruszeniem prawa wydane po wznowieniu postępowania(art. 151 Kpa oraz art. 245 Op) /8

0

8

decyzje umarzające postępowanie prowadzone w I instancji przez SKO  (art. 105 § 1 Kpa oraz art. 208 Op)

0

9.

pozostałe

 

69

2.Liczba spraw administracyjnych pozostałych do załatwienia przez SKO w roku objętym informacją/[9]  -                                                                               194

CZĘŚĆ IV

ZAŁATWIANIE SPRAW Z ZAKRESU OPŁAT ZA UŻYTKOWANIE WIECZYSTE NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH

1.Liczba spraw z zakresu opłat za użytkowanie wieczyste załatwionych w roku objętym informacją ogółem  -                                                                      106

w tym ugody -                                                                                    79

  1. Liczba wniesionych sprzeciwów od orzeczeń SKO -                        3
  2. Liczba spraw pozostałych do załatwienia przez SKO/9 -               63
CZĘŚĆ V

SKARGI DO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO

1.  Sprawy prowadzone przez Kolegium w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r.
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153,
poz. 1270 z p.zm. – dalej jako Ppsa) :

Liczba spraw w roku objętym informacją ogółem  -                      306

w tym :

1.1. Liczba skarg na decyzje i postanowienia Kolegium skierowanych
do WSA w roku objętym informacją, ogółem -                             292

  • wskaźnik „zaskarżalności” /[10] -                                    16,1%

1.2. Liczba skarg na bezczynność Kolegium skierowana do WSA w roku
 objętym informacją, ogółem -                                                         3

1.3. Liczba skarg uwzględnionych przez Kolegium we własnym zakresie
w trybie art. 54 § 3 Ppsa, ogółem -                                                  4

1.4. Liczba skarg kasacyjnych na orzeczenia WSA (w tym zażaleń na postanowienia) skierowanych przez SKO w roku objętym informacją
do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie , ogółem  - 30

1.5. Liczba innych spraw prowadzonych przez Kolegium w trybie określonym
 przepisami Ppsa, skierowanych do WSA, ogółem/[11] -                    x

2.  Skargi na akty i czynności Kolegium rozpatrzone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny prawomocnymi orzeczeniami w roku objętym informacją :

Liczba orzeczeń WSA w roku objętym informacją ogółem  -        343

w tym :

Lp.

Rodzaj rozstrzygnięcia

Liczba spraw

1.

Skargi na decyzje i postanowienia rozpoznane przez Sąd

w tym :

uwzględnienie skargi

101

 

341

2.

Skargi na bezczynność Kolegium rozpoznane przez Sąd

w tym :

uznające skargi za uzasadnione

0

 

2


[1]  -  patrz  pkt 1.  ppkt 1.2. ,

[2] - dot. spraw, które wpłynęły do SKO w roku objętym informacją, a do których zastosowanie mają przepisy Ppsa tj. m.in. skargi, skargi kasacyjne, zażalenia i inne, wykonywane w trybie tej ustawy – patrz m.in. przyp.11;

[3] - decyzje (postanowienia) kończące postępowanie odwoławcze (zażaleniowe) prowadzone przed SKO jako organem II instancji (w tym art. 134 Kpa) oraz inne wydane w tym postępowaniu np. zawieszenie postępowania – art. 97 § 1 i 98 Kpa lub art. 201 § 1 i art. 204 § 1 Op ;

[4] - decyzje (postanowienia) kończące postępowanie prowadzone po wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy wydane przez SKO w trybie art. 127 § 3 Kpa oraz decyzje (postanowienia) kończące postępowanie odwoławcze (zażaleniowe) prowadzone przed SKO jako organem II instancji w trybie art. 221 Op ;

[5] - decyzje (postanowienia) wydane przez SKO jako organ I instancji np. w postępowaniu dot. stwierdzenia nieważności (art. 156 § 1 Kpa oraz art. 247 § 3 Op) lub wznowienia postępowania (art. 145 § 1 Kpa oraz art. 240 § 1 Op), postanowienia wydane w trybie art. 65 § 1, art. 66 § 1 i 3 Kpa, art. 169 § 4 Op  oraz inne wydane w tych postępowaniach np. zawieszenie postępowania – art. 97 § 1 i 98 Kpa lub art. 201 § 1 i art. 204 § 1 Op ;

[6]  - np. postanowienia dot. sporów kompetencyjnych (art. 22 § 1 pkt 1 Kpa), wyznaczenia organu wskutek wyłączenia (art.25-27 Kpa oraz art.130 i 132 Op), dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w postępowaniu (art.31§ 2 Kpa), odmowy przywrócenia terminu (art. 59 § 1 i 2 Kpa), odmowy udostępnienia akt ( art. 74 § 2 Kpa oraz art. 179 § 2 Op), wniosku o wyjaśnienie, uzupełnienie oraz sprostowanie (art.113 Kpa oraz art.213 i 215 Op), wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji (art.224 § 3 pkt 2 Op), opłat i kosztów postępowania (dział IX Kpa);

[7]  -  dot. również postanowień zgodnie z art. 144 Kpa oraz art. 239 Op

[8]  -  dot. również postanowień zgodnie z art. 126 Kpa oraz art. 219 Op

[9] -  dot. spraw, które nie zostały załatwione przez SKO w roku objętym informacją ;

[10]  - liczba skarg skierowanych do sądu w stosunku do ogólnej liczby podjętych przez kolegium w roku objętym informacją rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu;

[11]  - obejmuje inne sprawy prowadzone przez Kolegium w trybie przepisów Ppsa np. wezwanie do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3), wniosek o sprostowanie omyłki pisarskiej (art. 156), wniosek o uzupełnienie wyroku (art. 157), wystąpienie o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego (art. 15 § 1 pkt 4 w zw. z art. 4), wniosek o zawieszenie postępowania przed sądem i o podjęcie zawieszonego postępowania (art. 123-131) czy wznowienie postępowania (art. 270) itd. ;

 

 

 

 

 

----------------------------------------------------------------------------------------------

 

INFORMACJE DODATKOWE I WNIOSKI

  1. Wybrane problemy z orzecznictwa Kolegium.
  1. Podatki i opłaty lokalne.

            W sprawach podatkowych w roku 2014 odnotowano w orzecznictwie przede wszystkim problemy natury proceduralnej, choć dosyć licznie występowały także problemy z interpretacją przepisów materialnego prawa podatkowego.

  

Najliczniejszą grupę uchylanych decyzji stanowiły sprawy udzielania ulg w zapłacie zobowiązań podatkowych (w szczególności umarzania zaległości podatkowych). Chodzi głównie o sposób rozumienia niedookreślonych pojęć zawartych w art. 67a Ordynacji podatkowej „ważny interes podatnika” oraz „interes publiczny”. Daje się zauważyć praktyka niedostatecznego wyjaśnienia okoliczności świadczących (zdaniem organów I instancji) o braku istnienia wymienionych wyżej przesłanek. Pod tym względem wiele decyzji podatkowych cechowały poważne braki w uzasadnieniu faktycznym i prawnym. W omawianych sprawach organy podatkowe I instancji bardzo często w sposób niewystarczający określały sytuację majątkową podatnika, która, ich zdaniem, pozwala na wywiązanie się z zobowiązań bez konieczności zastosowania instytucji umorzenia. Często też organy podatkowe w ogóle nie odnosiły się do kwoty zaległości podatkowej i odsetek za zwłokę.

         Braki uzasadnienia faktycznego i prawnego dostrzegalne były również w decyzjach ustalających zobowiązania w podatku od nieruchomości wydawanych w oparciu o stan faktyczny odmienny od tego, który był podstawą wymiaru podatku w roku poprzednim. W ostatnich latach dokonywane są zmiany (aktualizacja) ewidencji gruntów. Zmiany te najczęściej odbywają się z pominięciem procedury administracyjnej, a podatnicy dowiadują się o zmianach dopiero z decyzji ustalających zobowiązanie w podatku od nieruchomości (w miejsce dotychczas ustalanego np. podatku rolnego). Użycie standardowego „wzorca” decyzji podatkowej z programu komputerowego (pozbawionego uzasadnienia faktycznego) przez organy podatkowe powodowało, że podatnicy składali odwołania od decyzji ustalających zobowiązanie w kwotach o kilkaset procent wyższych niż te ustalane w latach poprzednich, nie rozumiejąc powodów tak znaczącej „podwyżki” podatku.

        

         Zarówno w sprawach stosowania ulg w zapłacie zobowiązań podatkowych, jak i sprawach wymiaru zobowiązań (gdy stan faktyczny uległ zmianie w porównaniu do roku poprzedniego) zdarzało się, że organy podatkowe nie stosowały dyspozycji w art. 165 i 200 Ordynacji podatkowej. Postępowania podatkowe wszczynane były z urzędu, lecz z pominięciem wydania stosownego postanowienia, a podatnicy nie byli zawiadamiani o możliwości wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego.

         Jeśli chodzi o wymiar zobowiązań obciążających przedmioty opodatkowania stanowiące współwłasność kilku osób, powodem uchylania decyzji organów I instancji bywało pomijanie niektórych współwłaścicieli (podatników) i kierowanie decyzji tylko do niektórych z nich. W braku informacji nt. śmierci podatnika organom podatkowym zdarzało się też kierować decyzje podatkowe do osób zmarłych.

         Należy zwrócić również uwagę na częste błędne zastosowanie instytucji nadzwyczajnego wzruszenia decyzji ostatecznej głównie poprzez zmianę decyzji ostatecznej i wznowienie postępowania podatkowego. Zdarzało się, że w przypadku zmiany okoliczności faktycznych mających miejsce po doręczeniu decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe, organ podatkowy wznawiał postępowanie zamiast zastosować tryb uregulowany w art. 254 Ordynacji podatkowej. Częściej zdarzały się jednak przypadki odwrotne, kiedy organ zmieniał decyzję ostateczną (art. 254), gdy wychodziły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję.

 

         Na uwagę zasługują także zagadnienia opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Najczęstsze spory interpretacyjne dotyczyły:

  1. sposobu rozumienia pojęcia „względy techniczne uniemożliwiające wykorzystanie przedmiotu opodatkowania do prowadzenia działalności gospodarczej” (art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych),
  2. opodatkowania pomieszczeń przynależnych i lokali użytkowych znajdujących się w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych,
  3. opodatkowania gruntów i budynków znajdujących się w posiadaniu przedsiębiorcy.

W tych sprawach w części, decyzje samorządowych organów podatkowych pierwszej instancji nie były prawidłowe z uwagi na budzące wątpliwości interpretacyjne ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz zmianę dotychczasowej linii orzeczniczej sądów administracyjnych.

  1. Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne.

            Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity obowiązujący w 2014 r. w brzmieniu nadanym w Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zm.) weszła w życie z dniem 11 lipca 2003 r. Jednym z najczęstszych problemów, z którym zetknęło się Kolegium przy okazji rozstrzygania w roku 2014 spraw dotyczących ustalenia warunków zabudowy, podobnie jak w poprzednich latach, była kwestia prawidłowego wyznaczenia kręgu stron postępowania. Rozpatrując te sprawy w trybie odwoławczym Kolegium, działając na podstawie art. 136 Kpa, niejednokrotnie musiało we własnym zakresie prowadzić postępowanie wyjaśniające, bądź zlecać organowi pierwszej instancji przeprowadzenie stosownych dowodów (na przykład z opinii biegłego) celem wykazania, czy w konkretnych przypadkach zgłaszające się osoby posiadają interes prawny do brania udziału w sprawie jako strona.

         Niezmiennie poważnym problemem w ocenie Kolegium jest blokowanie procesu inwestycyjnego poprzez podejmowanie przez sejmiki województwa uchwał w sprawie utworzenia parków krajobrazowych w trybie art. 16 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 627 ze zm.). W parkach tych niejednokrotnie wprowadza się zakazy, takie jak na przykład zakaz budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej (art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie przyrody). Często wprowadzenie takiego zakazu całkowicie blokuje proces budowlany, wobec braku spełnienia przez inwestycję warunku, o którym mowa w art. 61 ust. 1 pkt 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dodatkowo brak określenia przez gminy w studium uwarunkowań i kierunków, że teren małej miejscowości znajdującej się w granicach parku stanowi zwartą zabudowę wsi (co często wyłącza stosowanie zakazu, o którym mowa powyżej) powoduje, że właściciel nieruchomości pozostaje pozbawiony możliwości zabudowy działki, która często de facto znajduje się wśród istniejącej już zabudowy. W przypadku bardziej rygorystycznych form ochrony przyrody, takich jak parki narodowe i rezerwaty przyrody, od wprowadzanych zakazów (np. zakaz budowy obiektów budowlanych, art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie przyrody), mogą być wprowadzane odstępstwa poprzez wydanie opinii przez Ministra Ochrony Środowiska albo Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (art. 15 ust. 3 i 4 w/w ustawy). W przypadku mniej rygorystycznej formy ochrony przyrody, jaką jest park krajobrazowy, możliwości wprowadzenia jakiegokolwiek odstępstwa nie ma, co jest w ocenie Kolegium sytuacją pozbawioną uzasadnienia.

         Niezależnie od powyższego zauważyć należy, że o ile plan miejscowy, którego uchwalenie reguluje wspomniana na wstępie ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustanawia lokalny porządek planistyczny jako akt prawa miejscowego, o tyle decyzja o warunkach zabudowy jest aktem stosowania prawa przesądzającym o rodzaju obiektu budowlanego. Nie ma ona charakteru konstytutywnego i jest w istocie urzędową informacją w swoim przedmiocie, co skutkuje dowolnością w ich wydawaniu (w oparciu o niejednokrotnie niewłaściwie wykonane analizy urbanistyczne). Omawianą tematykę komplikują sporne interesy stron uczestniczących w postępowaniu, czego wynikiem jest rok do roku wysoki wskaźnik odwołań i zażaleń od rozstrzygnięć organów pierwszej instancji.

         Reasumując, Kolegium wyraża niezmiennie pogląd, iż jakkolwiek przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym mają na celu zagwarantowanie ładu przestrzennego, nie oznacza to jednak w przypadku braku planu miejscowego, aby dbałość o ład przestrzenny była realizowana przez restrykcyjne rozumienie przepisów tej ustawy, prowadzące np. do odmowy ustalenia warunków zabudowy i ograniczenia prawa własności, gdy chodzi o planowany sposób zagospodarowania nieruchomości. Celem ustawy nie jest i nie powinno być blokowanie procesu inwestycyjnego, lecz jego harmonijny rozwój. Związana z tą kwestią wykładnia przepisów art. 61 ustawy, a w szczególności jego ust. 1 nie powinna powodować, że sytuacja prawna inwestorów na terenach pozbawionych planów miejscowych byłaby mniej korzystna, niż sytuacja inwestorów na terenach, które takie plany posiadają, gdyż byłoby to sprzeczne z ratio legis tej ustawy i zasadami wyrażonymi w Konstytucji RP.

  1. Pomoc społeczna, świadczenia rodzinne, oświata ( stypendia, pomoc materialna ) dodatki mieszkaniowe, sprawy socjalne.

         Rozpatrywane sprawy z zakresu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (jedn. tekst obowiązujący w 2014 r. w brzmieniu nadanym w Dz. U. z 2013r. poz. 182 ze zm.), dotyczyły przede wszystkim zasiłków celowych, zasiłków okresowych, zasiłków stałych, zasiłków celowych specjalnych, świadczeń pieniężnych na zakup posiłku lub żywności w ramach programu wieloletniego “Pomoc państwa w zakresie dożywiania”, a także kierowania osób do domu pomocy społecznej i związanej z tym odpłatności.

         W zakresie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej tj. z dnia 20 września 2012 r. (jedn. tekst Dz. U. z 2013 r. poz. 135 ze zm.) większość spraw rozpatrywanych przez Kolegium w 2014 r. dotyczyła ustalenia odpłatności z tytułu przebywania dzieci w rodzinie zastępczej. 

         Dnia 15 maja 2014r. weszła w życie ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 567) o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Uchwalenie wspomnianej ustawy było konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r. (sygn. akt K 27/13), w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że art. 11 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 1548) jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

         Na skutek nowelizacji przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (jedn. tekst obowiązujący w 2014 r. w brzmieniu nadanym w Dz. U. z 2006 r., Nr 139 poz. 992 i następnie od 18 listopada 2013 r. jedn. teks Dz. U. z 2013r., poz. 1456 ze zm.), dokonanej ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 1548), prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nabytego na podstawie ostatecznych i bezterminowych decyzji administracyjnych wygasło ex lege 30 czerwca 2013 r. To oznaczało, że od 1 lipca 2013 r. część osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne na dotychczasowych zasadach nie mogła z niego korzystać, ponieważ zmodyfikowane ustawą zmieniającą przesłanki nabycia świadczenia wyłączyły te osoby z kręgu uprawionych. Trybunał Konstytucyjny uznał to działanie ustawodawcy za niezgodne z Konstytucją.

         Wymieniona ustawa z dnia 4 kwietnia 2014r. określa warunki nabywania oraz zasady ustalania i wypłacania zasiłków dla opiekunów osobom, które utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z dniem 1 lipca 2013 r.

         Organy pierwszej instancji orzekając o zasiłku dla opiekuna w uzasadnieniach swoich rozstrzygnięć wskazywały, że brzmienie przepisu art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a obowiązujące na dzień 31 grudnia 2012r. w sposób jednoznaczny wyłącza możliwość przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z powodu pozostawania przez osobę wymagającą opieki w związku małżeńskim, dlatego podstawę odmowy przyznania zasiłku dla opiekuna opierały wyłącznie na braku obowiązku alimentacyjnego w małżeństwie. W takich sytuacjach Kolegium w swym orzecznictwie stwierdzało, że stanowisko organu I instancji jest błędne bowiem obowiązek alimentacyjny wywodzi się z art. 23 i 27 Kodeks rodzinny i opiekuńczy, co zostało wielokrotnie potwierdzone w orzecznictwie sądowym. Zatem małżonkowie należący do grupy osób, które utraciły prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie niekonstytucyjnych przepisów, mają prawo do zasiłku wraz z odsetkami.

         Wiele odwołań dotyczyło odmowy przyznania świadczenia w formie zasiłku dla opiekuna z uwagi na brak zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego. Odwołujący wskazywali, iż czują się dyskryminowany faktem odmówienia zasiłku tylko dlatego, że prowadzą gospodarstwo i jednocześnie opiekują się osobą chorą.

         W omawianym zakresie należy jednak zwrócić uwagę na postanowienia art. 3 o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, w którym ustawodawca uregulował uprawnienia rolników wskazując, że w przypadku, gdy o zasiłek dla opiekuna ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników lub domownicy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jedn. tekst Dz.U. z 2013 r., poz. 1403 ze zm.) świadczenie to przysługuje odpowiednio:

  1. rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
  2. małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.

Przy czym ustawodawca wskazał, że zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

         Wiele odwołań zostało rozpatrzonych przez Kolegium negatywnie, opiekunowie oświadczali, że opieka nad osobą niepełnosprawną nie uniemożliwia im prowadzenia gospodarstwa rolnego i wykonywania w nim prac. Ponadto w złożonych wnioskach o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekuna oświadczali, że prowadzą gospodarstwo rolne, wpisując też, że nie zaprzestali prowadzenia gospodarstwa rolnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w takich przypadkach podzielił stanowisko Kolegium oddalając skargi

         W zakresie przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych zagadnieniem budzącym istotne wątpliwości była kwestia regulacji ustawowej dotycząca przyznawania świadczeń opiekuńczych tj. specjalnego zasiłku opiekuńczego zawartego w art. 16 a ust. 1 oraz świadczenia pielęgnacyjnego uregulowanego w art. 17 ust. 1 ustawy. Oprócz wprowadzenia specjalnego zasiłku opiekuńczego, od 1 stycznia 2013 r. zostały zmienione także przesłanki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego (art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Uprawnionymi do tego świadczenia stali się matka albo ojciec dziecka, opiekun faktyczny dziecka, osoba będąca rodziną zastępczą spokrewnioną oraz inne osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. Świadczenie to przyznano osobom, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych).

         Charakterystycznym elementem nowej konstrukcji świadczenia pielęgnacyjnego było wprowadzenie przez ustawodawcę kryterium wieku powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki jako warunku ubiegania się o to świadczenie. Zgodnie z art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia. Wyrokiem z dnia 21 października 2014r. w sprawie sygn. akt K 38/13 Trybunał Konstytucyjny (Dz.U. z 2014 r., poz. 1443) stwierdził m.in., że art. 17 ust. 1b ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Wyrok we wspomnianej w sprawie
K 38/13 odnosi się do negatywnego zakresu przepisu art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, na co wskazuje użycie zwrotu "w zakresie, w jakim różnicuje". Istotą tego rozstrzygnięcia jest uznanie za niezgodne z konstytucyjną zasadą równości pominięcia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego innych osób, niż wskazanych w tym przepisie, przy czym niekonstytucyjności takiego ograniczenia Trybunał upatruje w zróżnicowaniu prawa podmiotowego opiekunów osób niepełnosprawnych ze względu na wiek powstania niepełnosprawności osoby wymagającej opieki.

         Z kolei ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, oprócz wprowadzenia nowego zasiłku dla opiekunów, zmieniła też częściowo przesłanki ubiegania się o specjalny zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zmiana polegała na poszerzeniu prawa do tego zasiłku o małżonków sprawujących opiekę nad najbliższą osobą niepełnosprawną. Oprócz tego - od 1 stycznia 2015 r. - prawo do ubiegania się o specjalny zasiłek opiekuńczy uzyskały nie tylko osoby, które zrezygnowały z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą niepełnosprawną. Będzie ono przysługiwało również tym opiekunom, którzy nie podjęli zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej z tego powodu.

         Dalsze zmiany dotyczące świadczeń opiekuńczych wprowadzone zostały w ustawie z dnia 24 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 559), obowiązującej od 1 maja 2014 r. Modyfikacje przewidziane w tej ustawie dotyczyły wysokości świadczenia pielęgnacyjnego (art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Świadczenie to ustalono w wysokości 1300 złotych miesięcznie, z tym że w okresie od 1 maja 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. przysługuje ono w wysokości 800 złotych miesięcznie, a w okresie od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. - w wysokości 1200 złotych miesięcznie. Ustawodawca przewidział również waloryzację kwoty świadczenia pielęgnacyjnego.   

         Podsumowując - w obecnym stanie prawnym wsparcie dla osób sprawujących opiekę nad najbliższymi osobami niepełnosprawnymi udzielane jest w formie dwóch świadczeń przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych - specjalnego zasiłku opiekuńczego (art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych) oraz świadczenia pielęgnacyjnego (art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Osobne świadczenie – wspomniany już wyżej zasiłek dla opiekuna - ma swoją podstawę prawną w ustawie o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.

         Następnie podkreślenia wymaga, że w 2014r. przedmiotem orzecznictwa Kolegium były sprawy dotyczące dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego w sytuacji urodzenia więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu wskazując, iż przysługuje do każdego zasiłku, tj. osobno na każde z dzieci /na podstawie art. 8 ust. 2 w związku z art. 10 ust. 1 i 2 ww. ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych/. Kluczowe znaczenie w tej kwestii ma uchwała podjęta przez NSA w składzie siedmiu sędziów w dniu 26 czerwca 2014 r., sygn. akt I OPS 15/13. W uchwale tej wskazano, że dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, o którym mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, w przypadku korzystania z urlopu wychowawczego w celu sprawowania opieki nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu, przysługuje do zasiłku rodzinnego na każde z tych dzieci.

         Duża liczba spraw napływających do Kolegium dotyczyła odmowy przyznania zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami z uwagi na nie spełnienie przesłanek określonych w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którym zasiłek rodzinny przysługuje osobom, o których mowa w art. 4 ust. 2, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 574,00 zł, ust. 2 stanowi, iż w przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 664,00 zł. Wskazane wysokości kwot, o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 (od dnia 1 listopada 2014r.) podano zgodnie z § 1 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2012r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2012r. poz. 959). Kolegium dostrzega, iż w dalszym ciągu występują problemy związane z ustalaniem dochodu utraconego i dochodu uzyskanego (art. 5 ust. 4,ust. 4a i ust. 4b ustawy).  

         Problem w orzecznictwie organów I instancji w dalszym ciągu stanowiła błędna interpretacja przepisów art. 11a ust. 1 w zw. z art. 3 pkt 17a ustawy o świadczeniach rodzinnych odmawiają uznania matek ponownie zamężnych za osoby samotnie wychowujące dzieci. Kolegium w tym zakresie podziela stanowisko prezentowane w wielu wyrokach sądów administracyjnych, które oceniając zgodność z prawem decyzji w przedmiocie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka uznały, że fakt zawarcia nowego związku małżeńskiego przez rodzica samotnie wychowującego dziecko nie ma wpływu na sferę władzy rodzicielskiej i obowiązków alimentacyjnych względem tego dziecka. Dlatego mając na względzie wyżej wskazane regulacje konstytucyjne uznać należy, że dziecko wychowujące się w rodzinie rekonstruowanej nie traci statusu osoby wychowywanej przez samotnego rodzica. Dla takiej oceny nie ma znaczenia okoliczność, iż matka ubiegająca się o dodatek do zasiłku rodzinnego pozostaje w nowym związku małżeńskim (por. wyroki: WSA w Bydgoszczy z dnia 5 kwietnia 2011r., sygn. akt II SA/Bd 191/11; WSA w Olsztynie z dnia 26 października 2010r., sygn. akt II SA/Ol 782/10; WSA w Lublinie z dnia 30 września 2010r., sygn. akt II SA/Lu 353/10; WSA w Bydgoszczy z dnia 27 października 2009r., sygn. akt II SA/Bd 776/09; WSA w Gdańsku z dnia 8 października 2008r., sygn. akt II SA/Gd 489/08 – orzeczenia dostępne w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych).  

         Niewielka ilość odwołań dotyczyła spraw związanych stosowaniem ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (jedn. tekst Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) w związku z art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (jedn. tekst Dz. U. z 2015r. poz. 163) w związku z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2012r. poz. 823), organy orzekały o odmowie przyznania prawa do stypendium szkolnego bowiem ustalony na osobę w rodzinie ucznia dochód przekraczał ustawowe kryterium dochodowe. 

         Duży odsetek spraw rozpatrywanych przez Kolegium w roku 2014 to sprawy, do których Marszałek Województwa na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych pełni funkcję instytucji właściwej w związku z udziałem Rzeczypospolitej Polskiej w koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w przypadku przemieszczania się osób w granicach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

         Z dniem 1 stycznia 2014r. zostało wprowadzone nowe świadczenie- dodatek energetyczny dla osób otrzymujących dodatek mieszkaniowy, na podstawie wprowadzonej definicji „odbiorca wrażliwy energii elektrycznej” wynikającej ze zmienionego Prawa energetycznego (Dz. U. z 2013 r., poz. 984), osoby otrzymujące dodatek mieszkaniowy będą miały od 1 stycznia 2014 r. prawo do zryczałtowanego dodatku energetycznego. Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, wprowadziła nową definicję – odbiorca wrażliwy energii elektrycznej. Zgodnie z dodanym w Prawie energetycznym w art. 3, pkt 13c - jest to osoba, której przyznano dodatek mieszkaniowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych, która jest stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży energii elektrycznej zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym i zamieszkuje w miejscu dostarczania energii elektrycznej. Kolegium wydało jedno rozstrzygnięcie w powyższym zakresie utrzymując w mocy decyzję organu I instancji, którą orzeczono o odmowie przyznania dodatku energetycznego.

  1. Gospodarka nieruchomościami.

         W dalszym ciągu, podobnie jak w latach poprzednich najliczniejszą grupę spraw rozstrzyganych przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku w trybie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 2014, poz. 518 ze zm.) stanowiły odwołania od decyzji ustalających opłaty adiacenckie z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, w związku z ich podziałem. Rozstrzyganie tych spraw i innych, w których podstawowym dowodem jest operat szacunkowy, jest szczególnie utrudnione z powodu istotnych rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, odnoszących się do zakresu obowiązku oceny załączonych operatów. Część orzeczeń uznaje, iż organ prowadzący postępowanie nie może wkraczać w merytoryczną zasadność opinii rzeczoznawcy majątkowego, który dysponuje wiadomościami specjalnymi. W orzecznictwie organów pierwszej instancji podstawowym uchybieniem w wyżej wskazanym zakresie jest brak w uzasadnieniu wydanej decyzji jakiejkolwiek oceny operatu, a także w wypadku zgłaszania zastrzeżeń przez strony, brak przekazania ich rzeczoznawcy majątkowemu celem ustosunkowania się do zarzutów. Dalszym uchybieniem organów pierwszej instancji jest akceptowanie jako dowodów w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości operatów szacunkowych, w których rzeczoznawcy majątkowi szacują nieruchomości po podziale na podstawie sumy wartości nieruchomości podobnych do działek geodezyjnych wchodzących w skład wycenianej nieruchomości, zamiast do nieruchomości będącej przedmiotem wyceny (wyrok NSA z dnia 28 sierpnia 2013 roku, sygn. I OSK 459/12).

         Mniejsza liczba rozstrzygnięć dotyczyła opłat z tytułu wzrostu wartości nieruchomości w związku z wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej, w tym z urządzeniem drogi.

         Spraw z zakresu ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w sprawo własności nieruchomości  (Dz. U. 2012, poz. 83 ze zm.) w ubiegłym roku pojawiło się znacznie mniej niż w latach poprzednich.

         Kolejnym zagadnieniem rozpatrywanym przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku są wnioski o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej jest nieuzasadniona lub uzasadniona w innej wysokości. Wzrost wartości opłaty rocznej wynikający z załączonych operatów jest wysoki, koszt sporządzenia drugiego operatu na zlecenie strony jeszcze wyższy, stąd tak istotne jest znaczenie mediacji przed Kolegium, która w większości wypadków umożliwia zawarcie ugody. Wartym podkreślenia jest, że w przeważającym zakresie spory na tle wysokości opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego zakończono podpisaniem ugody oraz, że na orzeczenia Kolegium wpłynęły tylko 3 sprzeciwy.

  1. Ochrona środowiska, ochrona przyrody oraz sprawy związane z gospodarką odpadami.

Ochrona środowiska.

Orzekając w zakresie szeroko pojętej ochrony środowiska zastosowanie przed Kolegium miały przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 1232 ze zm.) oraz ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 ze zm.).

         Przedmiotem zarzutów w sprawach dotyczących określenia środowiskowych uwarunkowań realizacji inwestycji, jak w poprzednich latach było ustalenie kręgu stron postępowania. Powodem szeregu wątpliwości była też w poszczególnych sprawach treść postanowień Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku uzgadniającego wspomniane wyżej decyzje. We wskazanych sprawach istotne znaczenia ma też analiza raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko i prawidłowość uwzględnienia na jego podstawie w decyzji uzgodnień właściwych organów, co do określenia warunków realizacji planowanych inwestycji. Ustalenia raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko wymagają szczegółowej oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia, ukierunkowanej na dany rodzaj oddziaływania i potencjalnych zagrożeń. Problematyka ta znajduje odzwierciedlenie w zarzutach odwoławczych, które dotyczą wadliwości analizy wspomnianego raportu i postanowień uzgadniających decyzje.

         Wspomniane sprawy znajdują przy tym szczególne zainteresowanie społeczne, gdyż dotykają istotnych problemów ochrony środowiska naturalnego i zdrowia przed zagrożeniami mogącymi wynikać z realizacji danych inwestycji. Przykładowo wymienić można, iż Kolegium w ramach postępowań związanych z określeniem środowiskowych uwarunkowań realizacji inwestycji rozpatrywało sprawy dotyczące stacji bazowych sieci komórkowych.

Ochrona przyrody.

         Ten zakres spraw łączy się zasadniczo z problemami orzekania na tle przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 627 ze zm.). Sprawy z tego zakresu dotyczyły zezwoleń na usunięcie drzew oraz kar pieniężnych za usunięcie drzew bez zezwolenia. Istotnym problemem w omawianym zakresie jest niezmiennie wadliwość postępowania organów pierwszej instancji, gdy chodzi o udokumentowanie stanu faktycznego na podstawie, którego ma być wydana decyzja. Dotyczy to zwłaszcza spraw związanych z wymierzeniem kary pieniężnej za zniszczenie terenów zielonych (drzew, czy krzewów). Istotnym będzie wspomnieć o wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2014 r. w sprawie SK 6/12, którym orzeczono, że przepisy art. 88 ust. 1 pkt 2 i art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody są niezgodne z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ponieważ przewidują obowiązek nałożenia przez właściwy organ samorządu terytorialnego administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie bez wymaganego zezwolenia lub zniszczenie przez posiadacza nieruchomości drzewa lub krzewu, w sztywno określonej wysokości, bez względu na okoliczności tego czynu.

Gospodarka odpadami.

         W zakresie spraw związanych z gospodarką odpadami zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach ( tekst jednolity Dz. U. Z 2013r., poz. 21 ze zm.).

         Wskazać wypada jednakże na zagadnienie, które należy zaliczyć do spraw związanych z gospodarką odpadami, a które rozpatrywane są na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( tekst jednolity Dz. U z 2013r. poz. 1399 ) w związku z nowelizacją wynikającą z ustawy z dnia 21 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ( Dz. U. Nr 152, poz. 897 ). Na podstawie tej ustawy z dniem 1 lipca 2013r. weszła w życie m.in. regulacja dotycząca gospodarki odpadami komunalnymi przez gminę potocznie określana mianem „rewolucji śmieciowej.” Na gruncie wprowadzonej zmiany do kompetencji kolegiów należy rozpatrywanie odwołań od decyzji ustalających opłaty za gospodarowanie odpadami, które pobiera się od właścicieli nieruchomości. Mimo upływu ponad roku od wprowadzenia nowej regulacji, analiza odwołań wpływających do Kolegium w tych sprawach w 2014 r. prowadzi do wniosku o istotnych trudnościach dotyczących interpretacji przepisu art. 6o regulującego sposób ustalenia opłaty, w tym co do czasokresu, za jaki jest ustalana i jej wysokości.

  1. Handel, sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych.

         W sprawach związanych z zezwoleniami na sprzedaż napojów alkoholowych w roku 2014 odnotowano te same problemy, które rzutowały na orzecznictwo Kolegium podobnie jak w roku poprzednim.

         Bardzo nielicznie reprezentowane były sprawy należące do jednej z dwóch głównych kategorii spraw tj. zażalenia na opinie wydawane przez gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, które wydawane są w formie postanowienia.

         Najliczniej reprezentowana była natomiast kategoria spraw rozpoznawanych w drugiej instancji w formie decyzji, wśród których odnotowano odwołania od decyzji cofających zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych czy też stwierdzających ich wygaśnięcie.

         Decyzje, które uchylono wraz z przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia dotyczyły przede wszystkim cofnięcia zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Przyczyną tych rozstrzygnięć był brak wykazania wystąpienia przesłanek do cofnięcia (określonych w art. 18 ust. 10 ustawy), bądź też wady samego postępowania (np. braku jego wszczęcia), czy też wadliwe uzasadnienie decyzji w sprawie cofnięcia zezwolenia ( art. 107 §3 Kpa).

         Pozostałe sprawy dotyczyły m. in. stwierdzenia nieważności decyzji organu pierwszej instancji, czy też zawieszenia postępowania odwoławczego.

  1. Prawo o ruchu drogowym, drogi publiczne, transport drogowy.

         W kategorii spraw objętych przepisami ustawy z dnia 21 marca 2085r. o drogach publicznych do najczęściej występujących należały:

- wymierzanie administracyjnej kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego w czasie wykraczającym poza określony w zezwoleniu jego zarządcy. Rozstrzygnięcia Kolegium w tych sprawach zapadały najczęściej po rozpatrzeniu odwołań od decyzji organów gmin położonych nad morzem ( miasta Łeba i Ustka ).  

         Uzasadnione wątpliwości zdaniem składów orzekających – wynikają z „opieszałości” organów gmin przy podejmowaniu z urzędu postępowań administracyjnych w sprawie naliczeń kary za cały okres faktycznego zajęcia pasa drogowego. Zważywszy na niejednolite orzecznictwo sądów administracyjnych, spornym wydaje się być przyjęcie za uprawnioną tezy, że brak niezwłocznego zawiadomienia strony samowolnie zajmującej pas drogowy ogranicza, bądź wręcz wyłącza prawo organu do naliczenia kary. A ograniczanie, a nawet wyłączenie tego prawa wydaje się być zasadne w sytuacji, gdy kara za zajęcie pasa drogowego poza terminem określonym w decyzji zezwalającej przekracza 250 tysięcy złotych, a dla podkreślenia zasadności niemałych wątpliwości dodać należy, że zajęty pas drogowy obejmował powierzchnie 28 m2.

- odmowy wydania zezwoleń na lokalizację i urządzenie zjazdu z drogi publicznej na działkę bądź wjazdu z działki na taką drogę. Decyzje Kolegium obejmowały rozstrzygnięcie, czy organy gmin przy wydawaniu decyzji odmownych nie przekraczały granic uznania administracyjnego. Nazbyt często zdarza się, że wnioskodawcy odmawiano wydania pozytywnej dla niego decyzji pomimo spełnienia warunków określonych w §§ 77 i 79 rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne.

         W uzasadnieniu odmownych decyzji powoływano się na przepis art. 29 ust. 4 ustawy o drogach publicznych, stanowiący, że…” zarządca drogi może odmówić wydania zezwolenia…” Uchylając decyzję organów I instancji Kolegium wskazywało na „nieprzekonywującą” interpretację przepisów ustawy i rozporządzenia dokonaną przez organ I instancji oraz wyraźnie naruszenie przepisów art. 7 i 77 Kodeksu postępowania administracyjnego.

- ukarania właściciela reklamy umieszczonej na lawecie samochodowej pozostawionej w pasie drogowym drogi publicznej bez zezwolenia jej zarządcy.       

         Zagadnieniem nie łatwym do rozstrzygnięcia w konkretnym stanie faktycznym jest ustalenie czy karę pieniężna wymierzyć należy właścicielowi reklamy czy lawety. Odrębnym „problemem” jest rozstrzygnięcie sprawy, w której właściciel reklamy ukarany został przez Straż Miejską w trybie mandatowym, a zarządca drogi za ten sam czyn nakłada karę pieniężną.

- dochodzenie przez organ gminy od obywatela bądź uprawniony podmiot od gminy, zwrotu koniecznych wydatków ( wynagrodzenia ) za usunięcie i przechowywanie pojazdów mechanicznych.

Tak jak w pierwszej z opisywanych kategorii spraw wspomniano o „opieszałości” organów gmin, w tej kategorii mamy do czynienia z jaskrawym przykładem przedłużenia przez uprawnione osoby terminu na załatwienie sprawy obejmującej zwrot poniesionych wydatków związanych z usunięciem i przechowywaniem pojazdu. Uzasadnionym jest „niepokój” organu odwoławczego rozpatrującego odwołanie od decyzji Starosty przyznającej wynagrodzenie w wysokości przekraczającej kwotę 4.000,00zł za dozór sprawowany nad ( możliwie niesprawnym) rowerem. 

         Wejście w życie z dniem 19 stycznia 2013r. ustawy o kierujących pojazdami z jednoczesnym stosowaniem przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym spowodowało znaczny wzrost wpływu spraw obejmujących zagadnienie ruchu drogowego osób uprawnionych do kierowania pojazdami. Wzrost ilościowy spraw rozpatrzonych przez Kolegium wynika wprost z rozszerzenia nadzoru przez organy administracji publicznej w zakresie:

- skierowania na badania lekarskie i psychologiczne w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych i psychologicznych do kierowania pojazdami,

- wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy bądź cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami,

- skierowania na egzamin sprawdzający kwalifikacje.     

         Rozstrzygając odwołania od decyzji kierujących na badania lekarskie i psychologiczne Kolegium zauważyło, że organy I instancji bez przeprowadzenia w najmniejszym choćby zakresie postępowania wyjaśniającego wydawały zaskarżone decyzje wobec każdej osoby, co do której Komendant Policji wystąpił z wnioskiem, o jakim mowa w art. 99 ust. 2 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami.        

         Jedynym uzasadnieniem decyzji kierujących na badanie lekarskie i psychologiczne jest przywołanie cytatu z ustawy, że tenże organ na podstawie informacji i ustaleń stanu faktycznego uzyskanych w ramach wykonywania zadań własnych stwierdza istnienie uzasadnionych zastrzeżeń, co do stanu zdrowia kierowcy.

         Kolegium stoi na stanowisku, że organ przed skierowaniem kierowcy na badania zobowiązany jest udowodnić poza wszelką wątpliwość, że w konkretnej sprawie zaistniały uzasadnione i poważne zastrzeżenia, co do stanu zdrowia tej osoby.     

         Znaczną ze względu na liczbę rozpatrzonych spraw stanowiły zażalenia i odwołania w sprawach o zwrot części opłaty za kartę pojazdu.    

Kwestię do rozstrzygnięcia przez Kolegium stanowiły najczęściej zagadnienia obejmujące zobowiązania organu do zwrotu części opłaty oraz przedawnienia żądania. Złożoność – wydawałoby się – całkiem prostych i oczywistych spraw wynikała z potrzeby wyinterpretowania treści i znaczenia odpowiednich przepisów. ustawy o finansach publicznych, prawa o ruchu drogowym oraz ordynacji podatkowej, a wszystko na kanwie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 17 stycznia 2006r. Poza nielicznymi wyjątkami w sprawach tych Kolegium w całości uchylało zaskarżone postanowienia i decyzje zobowiązując jednocześnie właściwe organy ( starostów ) do ponownego rozpatrzenia spraw.

  1.  Egzekucja  administracyjna.

         W sprawach z zakresu egzekucji administracyjnej w roku 2014 przeważały sprawy związane z egzekucją należności wynikających z mandatów nakładanych w wyniku stwierdzenia naruszenia przepisów ruchu drogowego. Przede wszystkim dotyczyło to przekroczenia prędkości oraz odmowy wskazania przez właściciela pojazdu osoby nim kierującej.

         Najliczniejsza grupa uchylanych postanowień dotyczyła stanowiska wierzyciela w kwestii zasadności zarzutów zgłaszanych w postępowaniu egzekucyjnym przez dłużników na podstawie art. 33 w trybie art. 34 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz.1954 z późn. zm.). Przyczyną uchylania a nawet uznawania zarzutów za zasadne było np. wadliwe doręczanie mandatów bądź też brak dowodów na prawidłowe ich doręczenie, czy też wadliwe sporządzenie tytułu wykonawczego, stanowiącego podstawę prowadzenia egzekucji. Daje się zauważyć praktyka niedostatecznego wyjaśnienia okoliczności świadczących (zdaniem wierzycieli) o braku zasadności podniesionych zarzutów. Pod tym względem wiele postanowień cechowały poważne braki w uzasadnieniu faktycznym i prawnym.

         Pojawiła się także kategoria spraw dotyczących zwrotu koniecznych wydatków związanych z wykonywaniem dozoru oraz wynagrodzenie za dozór nad pojazdami usuniętymi z drogi publicznej, które rozpatrywano na podstawie art. 102 §2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

 W omawianym okresie występowały również pojedyncze przypadki wniesienia skarg na czynności organu egzekucyjnego na podstawie art. 54 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

  1. Inne.
  1. Poważnych zaległości w rozpatrywaniu spraw pomimo długoterminowej choroby etatowego członka Kolegium nie stwierdzono,
  2. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku w roku 2014 złożyło 30 skarg kasacyjnych na wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrzył w 2014r. 21 spraw. W 17 sprawach oddalił skargę kasacyjną Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku, w 4 sprawach uchylił wyrok WSA do ponownego rozpoznania.
  3. W roku 2014 w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Słupsku nie przeprowadzono żadnej kontroli.
  4. W okresie sprawozdawczym Prezes Kolegium nie wydał postanowień sygnalizacyjnych.
  5. Działalność pozaorzecznicza Kolegium.

         Ważnym zagadnieniem w działalności pozaorzeczniczej Kolegium było podejmowanie działań na rzecz podnoszenia poziomu orzecznictwa administracyjnego oraz podnoszeniu kwalifikacji i poziomu wiedzy prawniczej przez członków i pracowników Kolegium. Osiągnięciu tych celów służył m. in. udział członków Kolegium w konferencjach organizowanych przez Krajową Reprezentację Samorządowych Kolegiów Odwoławczych oraz inne kolegia w kraju.

         W dniach 12-14 czerwca 2014r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Słupsku było organizatorem konferencji szkoleniowej w Rowach dla członków etatowych i prezesów samorządowych kolegiów odwoławczych oraz kierowników biur i głównych księgowych. Szkolenie poświęcone było m. in. Elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej, ocenie pracy komisji skrutacyjnych i regulaminów głosowania przyjętych przez kolegia przy wyborze kandydatów na prezesów kolegiów, zmianom w zakresie sprawozdawczości budżetowej oraz postępowaniu sądowo – administracyjnemu na przykładzie organu administracyjnego jakim jest SKO.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wytworzył:
Teresa Kostrzewińska
(2015-03-15)
Udostępnił:
Kostrzewi?ska Teresa
(2015-03-17 15:12:25)
Ostatnio zmodyfikował:
Kostrzewi?ska Teresa
(2015-03-17 15:39:00)

       DRUKUJ TĘ STRONĘ Obrazek drukarki